– از من می پرسند چرا من در مورد سوژه صحبت می کنم، چرا من به فرض آن را به فروید اضافه کرده ام. آن [سوژه] تمام چیزی است که در فروید در موردش صحبت کرده می شود. اما به روشی سبعانه و آمرانه مورد صحبت قرار می گیرد. آن یک نوع کار بولدوزری است، و تمام آنچه را سعی کرده اند در مورد سوژه هزاران سال در سنت فلسفی بپوشانند دوباره به زندگی بر می گرداند. -اوضاع اینجوری است که وقتی دست روی موضوعات مشخصی می گذارید، می فهمید که کسی قبلا روی آنها ادعا دارد. یکی از مردمانی

تا دل هرزه گرد من رفت به چین زلف او زین سفر دراز خود عزم وطن نمی کند سفر اودیسه وار انسان، یعنی سفری توام با آوارگی، سفری که اگر بخت آن را داشته باشی که به وطن هم بازگردی، آن را چون گذشته نخواهی یافت. از این روست که هر سفری سفری است بی بازگشت، خاصه وقتی بی نهایت و ابدیت را نشانه رفته باشی، چون کوبریک در اودیسه فضایی ۲۰۰۱، یا چون حافظ، در قدم گذاشتن به بی نهایت زبان، و عبور از مرزهای آن. اما سفر بشر از آدم نمایانی با هیاتی پوشیده از مو، وحشی و

گر پیر مغان مرشد من شد چه تفاوت در هیچ سری نیست که سری ز خدا نیست اما آیا در آثار فروید حضور پدری که جلوی ژویی سانس بی حد و حصر کودک را می گیرد و اولین بار «بزرگ دیگری» را در روح او تشکل می بخشد، و ناخود آگاه را (که به قول لکان «گفتار بزرگ دیگری است»)، منحصر به همان چند اثری است که به آنها اشاره شد، یا بایستی اذعان کنیم هر گاه از روانکاوی صحبت می کنیم، از ناخودآگاه نیز سخن می گوییم، و از بزرگ دیگری، و به این ترتیب از پدر؟ پرسش در

آن کس است اهل بشارت که اشارت داند نکته ها هست بسی محرم اسرار کجاست جای شگفتی نیست که فیلم کوبریک که «بزرگ دیگری» را هدف گرفته، همزمان چون تراژدی اوریپید، داستان متامورفوزهای متوالی هم باشد، چه برای هر متامورفوزی، شاهد و مخاطبی لازم است. طرفه اینجاست که کشف داروین در مورد متامورفوز تبار انسان، بیش از همه اصحاب کلیسا را آشفته کرد: کسانی که شغلشان علی الظاهر پاسداری از شأن بزرگ دیگری است. البته این خود سخن طنز آمیز لکان را به یاد می آورد که می گوید: «تنها کسانی که به خدا اعتقاد ندارند کسانی هستند که از

من آن مرغم که هر شام و سحرگاه ز بام عرش می آید صفیرم کانت جمله معروفی دارد: «دو چیز احترام مرا بر می انگیزاند: یکی آسمان پر ستاره بالای سرم، و دیگری قانون اخلاقی در درونم». اما آیا اگر به مانند حافظ توان آن را داشته باشیم که جهان را نه از منظر خودشیفتگی، بلکه از بام عرش بنگریم، چیزی برونی ترین لایه جهان را با درونی ترین نقطه یا سائقها و سویدای دل آدمی، مانند نوار موبیوس، به هم نمی پیوندد؟ کهکشان راه شیری که منظومه شمسی خرد ما را در خود جای داده، همچون کهکشانهای دیگر دور