سخنران: دکتر فرزام پروا

تاریخ: ۱۳۹۴/۱۱/۲۰

محل: تالار کمال دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

پیاده کننده: هدا لایق

مطابقت دهنده: صدف کارخانه چی

اگر عنوان سخنرانی را دیده باشید، « ایتالو کالوینو، جهان ناموجود، جهان بی‌نشان »، بنابراین قاعدتاً حدس می‌زنید که من امروز اگر بخواهم راجع به جهان ناموجود و جهان بی‌نشان صحبت کنم کار خیلی سختی پیش رو دارم. این جهانی است که شاید بشود گفت نشانه‌هایش را به راحتی بر ما آشکار نمی‌کند و غیر از اینکه در کل می‌شود گفت که این جهان ناموجود و جهان بی‌نشان، جهانی است که راه شناخت به آن نسبتاً سخت است، برای ما که در این قسمت از دنیا زندگی می‌کنیم و در معرض مستقیم بسیاری از انقلاب‌هایی که در جهان اندیشه اتفاق افتاده است، نیستیم، این مسأله خیلی سخت‌تر می‌شود. یعنی اگر ناموجود هست برایمان نا موجود‌‌تر می‌شود. اگر بی‌نشان هست برایمان بی‌نشان‌تر می‌شود. چون که این قرنی که گذشت، یعنی قرن بیستم، ویژگی‌های خیلی خاصی داشت. یعنی اینکه یک سری علوم اصلاً برای اولین بار در این قرن بوجود آمدند. و آن چیزی که من امروز می‌خواهم توضیحش بدهم، این است که نویسنده بزرگی مثل کالوینو، اصولاً نویسندگانی که در این سطح هستند، در معرض این انقلاب‌ها قرار گرفته‌اند. جهان فکری‌شان بوسیله این انقلاب‌ها زیر و رو شده است، و ما محصول آن را در آثارشان می‌بینیم. احتمالاً بعضی از شما دوستان با آثار کالوینو یا تعدادی از آن آشنا هستید. یکی از آثارش « شوالیه ناموجود » است. شوالیه‌ای که وجود خارجی ندارد. شوالیه‌ای که فقط یک زره است، یک زره خالی. و یکی دیگر از آثارش که ترجمه خود من هست، « شهرهای بی‌نشان » است. شهرهایی است که شاید شما وقتی این‌ها را می‌خوانید به نظرتان بیاید که این شهرها با چنین ویژگی‌هایی هیچ کجای دنیا نمی‌تواند وجود داشته باشد، ولی در عین حال این ویژگی‌های کلّی و عمومی، ویژگی‌هایی است که شاید بشود گفت که در هر شهری وجود دارد. یعنی کالوینو دست به یک کار غیر ممکن زده است. با این شهرها یک موجودیتی را تصویر کرده است که در درجه اول یک موجودیت انسانی است، و چون این موجودیت ویژگی‌های کلّی انسانی را دارد، بنابراین می توانیم در هر کجای دنیا که زندگی بشر هست، انسان‌ها در کنار هم زندگی می‌کنند، نشانه‌هایی از آن را پیدا کنیم.