تصمیمی به عظمت شرافت [«تس دوبرویلز» اثر جاودان «تامس هاردی» رمان‌نویس انگلیسی]

شاید در زندگی فراوان پیش نیاید که انسان در یک لحظه گذرا، و در بسیاری موارد بدون اینکه اصلا از اهمیت آن باخبر باشد، بین دو انتخاب قرار بگیرد که هر یک از آن دو تصمیم، تمام گستره زندگی‌اش را از آن پس بشدت تحت تاثیر قرار دهد: انتخابی بین شرافت و نکبت، انتخابی بین صداقت و سیاهی، انتخابی بین راستی و پلشتی. چه بسیار از ما که حتی متوجه گذر این اتفاق نیز نشده‌ایم، و تنها شاید وقتی به عقب برگشتیم متوجه ‌شدیم که انسان دیگری شده‌ایم، هر چند از علت آن و وقایعی که مانند مهره‌های دومینو زنجیره‌وار بدنبال آن رخ داده‌اند، بی‌خبریم، یا ترجیح می‌دهیم بی‌خبر بمانیم. اما این لحظات بی‌شک وجود دارند. حقیقت هولناک این است که پرتگاه‌های روح از پرتگاه‌های کوه دهشتناکترند، چه نه تابلویی در کار است و نه اعلام خطری. شاید تنها راه حذر کردن از این پرتگاه‌ها این باشد که تمام عمر در حالت آماده باش بسر بریم، و تازه این راهکار نیز در بسیاری از موارد بقدر کافی کارساز نیست. این را با نگاهی گذرا به فوج عظیمی که در ته دره جای گرفته‌اند و فوج عظیمتری که هر روزه راه پرتگاه را پیش می‌گیرند، می‌توان دریافت. طبعا از این فوج عظیم هم انتظار نمی‌توان داشت که به این سطور باور داشته باشند.

اگر فیلمهایی که از روی نمایشنامه های شکسپیر ساخته شده را در نظر نگیریم٬بدبختانه در تاریخ سینما فیلمهای بسیاری وجود ندارند که توانسته باشند این لحظه یا لحظات حیاتی را به تصویر بکشند. در سینمای ایران خوشبختانه اصغر فرهادی هست که تصویرگر این لحظات است، بویژه در دو فیلم اخیر خود «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین». لحظه انتخاب گلشیفته را بین انتخاب راست و دروغ در فیلم درباره الی بیاد دارید؟ آیا صدای درهم شکستن روحش را شنیدید؟

اما در تاریخ سینما یک نمونه درخشان که به تازگی موفق به دیدن آن شدم فیلم «تس» به کارگردانی رومن پولانسکی (که به زن مقتولش «شارون تیت» تقدیم شده) است که بر اساس شاهکار تامس هاردی ساخته شده است. «تس»، این زن ناب، آن روح درخشانی است که با تمام قدرتی که برای صیقلی ماندن روح و حفظ شرافت و غرور خود صرف می‌کند، دریکی از لحظات حساس، با یک تصمیم غلط، که اتفاق نیز در آن بی‌تاثیر نیست، بین دره و کوه، راه دره را درپیش می‌گیرد و روح خود را مدفون می‌کند، اما باز از پای نمی‌نشیند و برای نجات روح خود تلاش می‌کند. ترجیح می‌دهم توضیح دیگری ندهم و شما را به دیدن این فیلم بی‌نظیر که تصاویر چشم‌نواز و کلمات روح نوازش قلب انسان را تسخیر می‌کنند، دعوت کنم. به نظر شما این لحظه تصمیم‌گیری، کدامیک از لحظات فیلم است؟